Có lẽ đối với bất cứ ai có dịp đi du lịch Côn Đảo, đều mang trong lòng những cảm xúc rất đặc biệt. Những điểm nhấn nơi hòn đảo nhỏ này đều gợi mở về một hành trình toàn những hồi ức khó lòng mà quên được, nhất là khi đến thăm Nhà tù Côn Đảo.
Là một địa điểm tham quan Côn Đảo không thể thiếu trong bất cứ chuyến du lịch nào của du khách du lịch Côn Đảo 3 ngày 2 đêm khi đến hòn đảo này, Nhà tù Côn Đảo kh trước đã được xây dựng nhằm giam giữ các tù nhân chính trị hay những người ái quốc muốn chống lại chế độ thực dân Pháp. Nơi đây được coi như là địa ngục trần gian đối với người dân Việt Nam thời bấy giờ, bởi cấu trúc địa hình của Côn Đảo cũng như những phòng tối, xà lim, chuồng cọp biệt giam ở đây.
Côn Đảo nằm ngoài vùng biển thuộc tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu nằm tách biệt với đất liền được bao bọc bởi một dải núi chạy suốt chiều dài đảo – dải núi này có 3 đỉnh với đỉnh cao nhất là 596m hình vòng cung. Điều này đã tạo cho Côn Đảo có một địa hình khá hiểm trở rất thích hợp để xây dựng hệ thống nhà tù nơi đây. Hệ thống nhà tù Côn Đảo bao gồm nhiều khu vực: khu nhà ở của các cấp cai quản tù, khu trại lính, khu y tế, khu sở lưới và cầu tàu, khu công trường xây dựng… nhằm bóc lột sức lao động của tù nhân.
Bên ngoài trại giam là sở làm đá, bãi trồng rau. Khu đập đá này được xây sát chân núi, tù nhân phải đập đá tại chỗ bằng cốt mìn hay bằng dụng cụ thủ công để làm thành đá hộc, đá dăm làm đường. Đằng sau bãi trồng rau là hệ thống nhà giam kiểu chuồng cọp và những buồng giam, buồng tra tấn khác hết sức dã man. Chuồng cọp Pháp với tổng diện tích 5.475m2, gồm 120 nhà giam, có chắn song sắt phía bên trên, 60 phòng tắm nắng (không có mái che) là nơi dùng để hành hạ, tra tấn hơn 2000 tù nhân chính trị. Nếu tù nhân phản kháng sẽ bị cai ngục đứng ở trên dùng sào chọc hay tạt nước hết sức dã man.
Đặc biệt nhất là phải kể đến công trình xây dựng ngọn hải đăng Bảy Cạnh đã khiến cho biết bao tù nhân phải chết vì bệnh tật, vì kiệt sức.. Điều này còn cho thấy hệ thồng nhà tù Côn Đảo là một hệ thống tương đối hoàn chỉnh, khi có thể biệt giam các tù nhân và không cho họ có thể giao tiếp với bên ngoài bởi sự tách biệt của đảo đồng thời có thể dễ dàng thao túng, bắt ép họ làm việc khổ sai bằng những biện pháp tra tấn dã man và các phòng biệt giam được thiết kế “đáng sợ”.
Đi du lịch tâm linh Côn Đảo – nơi như còn vang vọng mãi những khúc ca lịch sử bi tráng, cùng với các di tích quan trọng của hệ thống nhà giam Côn Đảo ngày nay, đã tái hiện hết sức sống động cuộc sống đầy khắc nghiệt, những đau đớn mà người dân Việt Nam phải gánh chịu trong thời kì chiến tranh và trước sự tàn ác của chính quyền thuộc địa. Có vẻ như hồi ức buồn không thể xóa nhòa, nhưng cũng chính những hồi ức này lại trở thành minh chứng hùng hồn cho sự kiên cường và ý chí mạnh mẽ của con người Việt Nam, vẫn luôn giữ vững lý tưởng của mình, dẫu có thử thách gian khổ thế nào đi chăng nữa.
